MON2018.04.11 ШШҮХ-гийн дэд захирал Ц.Гантулгын хоёр нүүр буюу “60 тэрбум”-ын бичлэгийг будлиантуулсан нь
2016 оны зургадугаар сарын 24-нд тухайн үед МАН-ын даргаар ажиллаж байсан М.Энхболд, Нийслэлийн МАН-ын даргаар ажиллаж байсан Ц.Сандуй, түүний туслах А.Ганбаатар нар төрийн албан тушаалыг үнэлэн 60 тэрбум төгрөгөөр зарах тухай ярилцаж буй дуу хоолойны бичлэг цацагдаж байв. УИХ-ын сонгууль товлогдсон өдрөөс ердөө тав хоногийн өмнө МАН-ын удирдлагууд төрийн албан тушаалыг зарж 60 тэрбум төгрөг босгох төлөвлөгөө дэлгэгдсэн нь тухайн үедээ шуугиан тарьсан юм.
Эвлүүлэг мөн биш гэх маргааныг одоог хүртэл дагуулсаар байгаа “60 тэрбумын бичлэг”-ийг будлиантуулах ажил Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнд хэрхэн өрнөснийг тус байгууллагад ажилладаг шинжээч бидэнтэй хуваалцсан юм. Түүний хүсэлтийн дагуу нэрийг нь нууцлан хүргэж байна.
“60 тэрбумын бичлэг”-ийн эхний дүгнэлтийг гаргуулахын тулд хөл хорио тогтоож байсан
Тухайн үед ШШҮХ-ийн захирлаар Хууль зүйн сайд асан Д.Дорлигжавын маш ойрын хамаатан Хөхөөгийн Өлзийбаяр гэдэг хүн ажилладаг байсан.
2016 оны УИХ-ын сонгуулийн өмнөхөн “60 тэрбумын бичлэг” олон нийтэд цацагдсан даруйд уг бичлэгийг шинжлүүлэх шинжээчийг томилуулахаар Сүхбаатар дүүргийн цагдаагийн хэлтсээс ШШҮХ-д бичиг ирүүлж байсан. Цагдаагаас бичиг ирсэн даруйд Х.Өлзийбаяр захирал, Шинжилгээ хариуцсан захирал Ц.Гантулга нар “Наад бичлэгээ бушуухан шалгаад дүгнэлтээ нэн даруй гарга” гэсэн чиглэлийг ШШҮХ-ийн Криминалистикийн шинжилгээний хэлтсийн Гэрэл зураг-Дүрс бичлэг-Дүр зургийн лабораторийн шинжээч Д.Мөнхбаатарт өгч байсан. Д.Мөнхбаатарын өрөө нь ШШҮХ-ийн тавдугаар давхарт байдаг юм. Тус шинжилгээг хийлгэхийн тулд Хүрээлэнгийн таван давхрын бүх хаалгыг хаалгаж, хөл хорио маягийн юм тогтоож байгаад хоёр захирал тэдний өрөөнд сууж дүгнэлтийг гаргуулсан. Д.Мөнхбаатар докторын зэрэгтэй, мундаг ухаантай залуу л даа. Гоомой юм хийхгүйн тулд тухайн бичлэгийг сонсож үзээд энэ бичлэгт дурьдагдсан хүмүүсийн дуу хоолойг мөн гэдгийг тогтоохын тулд харьцуулах бичлэг хэрэгтэй. Тэр бичлэггүйгээр би дүгнэлт гаргаж чадахгүй гэсэн юм билээ. Өөрөөр хэлбэл, бичлэгт нэр дурьдагдсан хүмүүсийн дуу хоолойг бичсэн өөр бичлэг олж ир гэсэн байдаг. Тэгмэгц нь Ц.Гантулга захирал өөрийнхөө жолоочийг Сүхбаатар дүүргийн цагдаа руу болон АН-ын сонгуулийн штаб руу явуулж, Ц.Сандуйгийн яриатай бичлэгийг авчруулж байсан. Шинжээч хүн харьцуулах баримтыг бүрдүүлэх нь хууль, журмаараа хориотой. Яах ёстой вэ гэхээр харьцуулах бичлэгээ ирүүл гэсэн бичгийг хүсэлт гаргасан Цагдаагийн хэлтэс рүү явуулаад тэндээс нь зохих ёсны хүнээр нь авчруулах ёстой юм.
Ц.Гантулга захирал шинжээчийн дүгнэлтийг АН-ын сонгуулийн штабт хүргэж өгчээ
Д.Мөнхбаатарт Ц.Сандуйгийн яриа бүхий өөр бичлэгийг авчирч өгөнгүүтээ хоёр захирал хажууд нь сууж байгаад шинжилгээг хийлгэсэн. Д.Мөнхбаатар “SIS7” гэдэг тусгай программаар шинжилгээг хийгээд “Энэ бичлэг нь шинжилгээнд тэнцэнэ, бичлэгт бичигдсэн дуу хоолой Ц.Сандуйгийн дуу хоолой мөн” гэсэн дүгнэлтийг гаргаж өгсөн байдаг юм. Гэтэл Ц.Гантулга тухайн дүгнэлтийг аваад АН-ын сонгуулийн төв штаб руу аваачиж өгч өөртөө оноо авсан. Д.Мөнхбаатарын хийсэн эхний шинжилгээний дүгнэлтийг тухайн үед НИТХ-ын даргаар ажиллаж байсан Д.Баттулга хэвлэлийн бага хурал зарлан олон нийтэд мэдээлж байсан юм.
Ц.Гантулга эхний дүгнэлтийг өөрчлүүлж суудалдаа үлджээ
Гэвч тус сонгуульд МАН үнэмлэхүй ялалт байгуулчихсан. МАН ялангуут ШШҮХ-ийн хоёр захирал маш эвгүй байдалд орсон. Эвгүй байдлаас гарахын тулд нөгөө дүгнэлтээ нэн даруй өөрчлөх ёстой гэж тохирсон юм билээ. Тэгээд уг бичлэгт дахин шинжилгээ хийлгэхээр тохирсон байдаг. Шүүхийн шинжилгээний тухай хуулийн 24.1 дэх хэсэгт зааснаар шүүхийн шинжилгээнд ирүүлсэн криминалистийн шинжилгээний баримт нь заавал эх хувиараа байна. Тэр тохиолдолд шинжилгээ хийнэ гэсэн заалттай. Гэхдээ дижитал төхөөрөмжийг тэгж шаарддаггүй. Яагаад гэхээр хэд ч дамжуулж хуулсан гэлээ эх хувь нь яг хэвээрээ байна шүү дээ. Тэгмэгц Ц.Гантулга захирал дараагийн дүгнэлтээ юу гэж гаргасан бэ гэхээр “Тухайн бичлэг нь эх хувиараа байхгүй учраас шинжилгээ хийх боломжгүй” гэсэн өөр хариуг гаргасан учраас албан тушаал дээрээ үлдсэн.
Бригадын генерал Д.Батжаргал “60 тэрбум эвлүүлэг мөн” гэсэн дүгнэлтийг хэлж өгч бичүүлсэн
2016 оны есдүгээр сарын 02-нд Х.Өлзийбаяр захирлыг чөлөөлж, ШШГЕГ-ын даргаар ажиллаж байсан Д.Батжаргал генералыг манай захирлаар томилсон. Д.Батжаргал генерал манайд ирсэн даруйдаа бүх ажилтны хурал зарлаж “Та нарын шинжилгээтэй холбоотой янз бүрийн асуудал (60 тэрбумын асуудлыг хэлж байна) гарсан. Би намын шийдвэрээр дээрээс томилогдож ирсэн хүн. Элдэв янзын юм болох л юм бол та нарыг хална шүү” гэсэн.
Тэр хүн ирсэн даруйдаа "60 тэрбумын бичлэг бол эвлүүлэг мөн" гэсэн дүгнэлтийг Ц.Гантулгатай нийлж гаргуулсан. Тэгэхдээ бүх ажилтнуудыг өрөөнд нь байлгаж, тэр хавьдаа жижигхэн хөл хорио тогтоож байгаад шинжээчийн дүгнэлтийн үгийг нь өөрөө хэлж өгч бичүүлсэн гэж манай ажлынхан хоорондоо ярьдаг.
"60 тэрбумын бмчлэг" эвлүүлэг байгаагүй. үүнийг АНУ-ын шинжилгээний компани ч тогтоосон байдаг. Харин тэгэхэд Д.Батжаргал генерал юу гэж ярьдаг вэ гэхээр "Манай байгууллага тухайн бичлэгийг шинжлэх боломж байхгүй. Тийм техник хэрэгсэл нь ч байхгүй. Ийм шинжилгээг гадаадад АНУ-д ч хийж чаддаггүй юм билээ" гээд л худлаа яриад яваад байгаа гэсэн юм.
С.Будрагчаа
Цаасан эх сурвалж (бүрэн текст): Монголын мэдээ сонин, 2018 оны 4 дүгээр сарын 11, Лхагва гариг, №072(4922), 1 ба 4-р тал
Цахим эх сурвалж (хэсэгчилсэн текст): http://dardas.mn/?p=22583